Makine mühendisliği alanında akademik bir makale yazmak, sadece araştırma yapmayı ve elde edilen bulguları kaleme almayı içermez. Aynı zamanda bu süreci başarıyla tamamlamak için yayımlama öncesi yapılması gereken sistematik kontroller de hayati önem taşır. Bu kontroller, makalenin ilgili akademik dergide kabul edilmesini doğrudan etkileyen faktörlerdir. Yayıncılık dünyasında rekabet çok yoğundur ve özellikle mühendislik gibi uygulamalı bilimlerde, makalelerin yayına hazır hâle getirilmesi için detaylara gösterilen özen büyük bir fark yaratır.
Yayımlama öncesi kontroller, sadece teknik hataları düzeltmeye değil, aynı zamanda yazının bütünsel kalitesini, etik uyumluluğunu ve akademik ciddiyetini değerlendirmeye de olanak tanır. Makine mühendisliği gibi bir alanda yapılan yayınların metodolojik doğruluğu, grafik ve hesaplamaların netliği, kaynakça sistematiği ve dergi kriterlerine uyumluluğu, bu kontrollerin temel unsurları arasında yer alır.
Bu yazıda, makine mühendisliği makaleleri için yayımlama öncesi gerçekleştirilecek kontroller adım adım ele alınacak, profesyonel yazdırma sürecine entegre edilmesi gereken denetim yöntemleri, intihal riskine karşı alınacak önlemler ve hakem sürecine hazırlık kapsamında yapılması gereken son dokunuşlar ayrıntılı şekilde işlenecektir.
1. Biçimsel Uyum Kontrolleri
1.1 Dergi Şablonuna Uygunluk
Yayımlanmak istenen derginin format şablonu çoğu zaman kesin kurallarla tanımlanır. Bu kurallara uymayan makaleler, içerikleri ne kadar nitelikli olursa olsun ilk değerlendirmede (desk reject) reddedilebilir.
-
Başlık uzunluğu ve konumu
-
Özet (abstract) kelime sınırı
-
Anahtar kelimelerin sayısı ve biçimi
-
Yazı tipi, punto, satır aralığı
-
Kaynak gösterme sistemi (APA, IEEE, Harvard vb.)
-
Şekil ve tablo biçimleri
Bu parametrelerin tek tek kontrol edilmesi gerekir. Özellikle SCI ve Scopus indeksli mühendislik dergilerinde şablona uyum başarının ön koşuludur.
1.2 Dil ve İfade Kontrolleri
Makale Türkçe yazılmış olsa dahi, akademik yazım diline uygunluk ve anlatım bütünlüğü mutlaka denetlenmelidir. İngilizce yazılmış makalelerde ise yayın öncesinde mutlaka alanında uzman bir akademik dil editöründen yardım alınmalıdır.
-
Gramer ve imla hatalarının denetimi
-
Teknik terimlerin yerinde ve tutarlı kullanımı
-
Cümle yapılarında akademik tonun korunması
-
Paragraf geçişlerinin akıcı olması
2. Bilimsel İçerik Kontrolleri
2.1 Hipotez ve Araştırma Sorusu
Yayımlanmak üzere gönderilen bir makalenin ana hipotezi ya da araştırma sorusu açık ve net biçimde belirtilmelidir. Özellikle mühendislik araştırmalarında, bu soru çoğunlukla bir mühendislik problemi üzerinden tanımlanır.
-
Araştırma sorusunun özgünlüğü
-
Çalışmanın bilimsel boşluğu doldurma düzeyi
-
Amaçların açıkça tanımlanması
2.2 Yöntemsel Tutarlılık
Deneysel çalışmalar, modellemeler veya hesaplamalar kullanılarak yürütülen mühendislik araştırmalarında yöntem kısmının net ve sistematik olması gerekir.
-
Kullanılan yazılımlar, ekipmanlar ve parametreler
-
Deney tekrarı ve geçerlilik kontrolleri
-
Sayısal analizlerin ve matematiksel işlemlerin doğruluğu
Yayımlama öncesi, bu bölüm alan dışı bir okuyucunun dahi süreci anlayabileceği açıklıkta olmalıdır.
2.3 Sonuçların Desteklenmesi
Elde edilen bulguların, araştırma sorusu veya hipotezle ilişkili şekilde analiz edilmesi ve literatürle kıyaslanarak sunulması gerekir.
-
Grafik, tablo ve şekillerin açıklanması
-
İstatistiksel güvenilirlik düzeyleri
-
Sonuçların literatürdeki diğer çalışmalarla ilişkisi
Bu bölümde yüzeysel ifadelerden kaçınılmalı, verilerle desteklenmiş akademik bir yorumlama yapılmalıdır.
3. Etik ve Yasal Kontroller
3.1 İntihal ve Benzerlik Denetimi
Makalenin herhangi bir bölümünde başka bir çalışmadan alınan ifadelerin kaynak gösterilmeden kullanılması, yayımlanma sürecini tamamen riske atabilir. Yayın öncesi iThenticate, Turnitin gibi yazılımlar üzerinden kapsamlı bir benzerlik kontrolü yapılmalıdır.
-
Benzerlik oranı ideal olarak %15’in altında olmalıdır
-
Tüm atıflar standart bir biçimde gösterilmelidir
-
Otomatik kaynakça üreticileriyle hazırlanan kaynakçalar ayrıca manuel kontrol edilmelidir
3.2 Etik Kurul Onayı
İnsan veya hayvan deneklerinin kullanıldığı deneysel çalışmalar, etik kurul onayı belgesi olmadan yayımlanamaz. Ayrıca makalede bu onayın varlığı açıkça belirtilmelidir.
-
Etik kurul onay numarası
-
Onay tarihi ve veren kurum
-
Denek bilgileri ve gizlilik taahhüdü
3.3 Yazar Katkıları ve Çıkar Çatışması
Bazı dergiler, yazarların makaleye olan katkı oranlarını istemektedir. Aynı şekilde herhangi bir çıkar çatışması (örneğin, çalışmanın bir firmadan fon alması) varsa bu da beyan edilmelidir.
4. Teknik Kontroller
4.1 Şekil ve Tabloların Kalitesi
Makine mühendisliği makalelerinde, çizimler, simülasyon sonuçları ve analiz grafiklerinin görsel kalitesi çok önemlidir.
-
En az 300 dpi çözünürlük
-
Dosya formatları (TIFF, EPS, JPG)
-
Figürlerin ve tabloların kendi başına anlaşılır olması
-
Her figürün başlıkla birlikte açıklanması
4.2 Birim Sistemlerinin Tutarlılığı
Mekanik, termal ya da akışkan sistemlerle ilgili araştırmalarda kullanılan birimlerin hem uluslararası standartlara (SI) hem de çalışmanın bütününe uygun olması gerekir.
-
cm, kg, N, Pa gibi SI birim sistemine uygunluk
-
Yazı içinde sayı-birim arasında boşluk olması (örnek: 25 °C)
-
Birimlerin karışık kullanımı (bazı yerlerde inch, bazılarında mm) yayına engel olabilir
4.3 Yazılım ve Kod Paylaşımları
Yapılan analizlerde özel bir yazılım geliştirilmişse ya da simülasyon kodu oluşturulmuşsa, bu kodun (tercihen GitHub gibi platformlarda) erişilebilir olması akademik şeffaflık açısından önerilir.
5. Yayına Hazırlık Kontrolleri
5.1 Son Okuma (Proofreading)
Profesyonel bir düzeltme süreciyle yazım hataları, noktalama sorunları ve anlam bozuklukları giderilir.
-
Terim tekrarları ve anlam bulanıklıkları temizlenir
-
Referansların metin içi ile kaynakçada birebir eşleşmesi kontrol edilir
5.2 Kapak Mektubu (Cover Letter)
Makaleyle birlikte dergiye gönderilen ve çalışmanın neden yayımlanması gerektiğini anlatan kapak mektubu, yayımlama sürecini doğrudan etkiler.
-
Çalışmanın özgünlüğü vurgulanmalı
-
Neden bu derginin seçildiği açıklanmalı
-
Tüm yazarlar tarafından imzalanmalıdır
Sonuç
Makine mühendisliği alanında yapılan akademik yayınların başarıya ulaşabilmesi, yayımlama öncesi gerçekleştirilecek kapsamlı kontrollerle mümkündür. Biçimsel, bilimsel, etik ve teknik yönlerden yapılan bu kontroller sayesinde, makaleler sadece akademik kriterlere uygun hale gelmekle kalmaz, aynı zamanda hakem değerlendirme sürecini de daha kolay geçer. Makale yazdırma hizmetlerinde bu tür kontrolleri sunan profesyonel ekiplerle çalışmak, yazarın zaman kazanmasını ve kaliteyi güvence altına almasını sağlar. Unutulmamalıdır ki, bilimsel yayıncılıkta en küçük detaylar bile büyük farklar yaratır.