Makine mühendisliği, teorik bilgilerin pratik çözümlere dönüştüğü, çok yönlü ve disiplinler arası bir mühendislik dalıdır. Isı transferi, akışkanlar mekaniği, mekanik tasarım, malzeme bilimi, robotik, üretim teknolojileri ve enerji sistemleri gibi birçok alt alanı kapsar. Bu alanlarda yapılan araştırmalar yalnızca laboratuvarlarda kalmaz; bilimsel camiada kabul görebilmesi için makale formatında yayınlanmalıdır.
Ancak bir makalenin ortaya çıkması ve uluslararası bir dergide yayınlanması, yalnızca araştırma sonuçlarının yazıya aktarılmasıyla mümkün değildir. Bu sürecin baştan sona bir yayınlama süreci vardır. Bu süreç; araştırmanın planlanması, makalenin yazılması, dergi seçimi, hakem değerlendirmesi, revizyonlar ve son yayın aşamalarından oluşur.
1. Yayınlama Sürecinin Akademik Kariyer İçin Önemi
Yayınlanan makaleler, araştırmacının akademik itibarını güçlendirir. Makine mühendisliği alanında uluslararası dergilerde yayımlanan makaleler, bilimsel katkının görünürlüğünü artırır ve yeni işbirliklerine kapı açar.
2. Araştırma Konusunun Belirlenmesi
Yayın sürecinin ilk adımı, uluslararası literatürde değer görecek bir konunun seçilmesidir. Konu seçiminde:
-
Güncel problemler,
-
Teknolojik yenilikler,
-
Literatürdeki boşluklar,
-
Uygulama potansiyeli dikkate alınmalıdır.
3. Literatür Taraması ve Konumlandırma
Literatür taraması, araştırmanın konumlandırılmasını sağlar. Araştırmacı, mevcut çalışmaların güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek çalışmasının katkısını netleştirmelidir.
4. Makale Yazım Sürecinin Başlatılması
Makale yazımında IMRaD modeli (Introduction, Methods, Results, Discussion) tercih edilir. Bunun yanında mühendislik makalelerinde ek olarak nomenclature (simgeler listesi), ekler ve ek materyaller bölümleri de bulunabilir.
5. Dergi Seçiminin Önemi
Her makale her dergiye gönderilemez. Makale yazdırma sürecinde dergi seçimi yapılırken şu kriterler dikkate alınmalıdır:
-
İndeks (SCI, Scopus, ULAKBİM vb.)
-
Etki faktörü
-
Yayın dili
-
Konu kapsamı
-
Yayın politikaları
6. Dergilerin Yazım Kuralları
Her dergi, kendine özgü yazım kuralları belirler. Bu kurallara uyum sağlamak, makalenin değerlendirme sürecinde zaman kazandırır. Kaynak gösterim biçimleri (IEEE, APA), tablo ve şekil düzenlemeleri bu kuralların başında gelir.
7. Makalenin Ön İncelemeden Geçmesi
Makale dergiye gönderildiğinde ilk olarak editör tarafından incelenir. Bu aşamada makalenin derginin kapsamına uygun olup olmadığı, intihal oranı ve yazım kurallarına uygunluğu değerlendirilir.
8. Hakem Değerlendirme Süreci
Makine mühendisliği makaleleri genellikle çift kör hakemlik sistemi ile değerlendirilir. Bu süreçte hakemler, metodoloji, sonuçların güvenilirliği, literatürle ilişki ve özgünlüğü inceler.
9. Hakem Raporlarına Yanıt
Hakemlerden gelen eleştiriler saygılı ve detaylı bir şekilde yanıtlanmalıdır. Revizyon mektubu hazırlanmalı, yapılan değişiklikler sistematik olarak açıklanmalıdır.
10. Revizyon Aşamasında Yazım Stratejileri
Revizyon sürecinde:
-
Hakem eleştirileri doğrudan ele alınmalı,
-
Gerekiyorsa yeni deneyler yapılmalı,
-
Kaynaklar güncellenmeli,
-
Dil ve yazım hataları düzeltilmelidir.
11. Kabul ve Red Kararları
Makale üç farklı kararla sonuçlanabilir:
-
Kabul: Makale dergide yayınlanmaya hak kazanır.
-
Revizyon (Minor/Major): Düzenleme sonrası tekrar değerlendirilir.
-
Red: Makale, başka bir dergiye gönderilmek üzere yeniden düzenlenir.
12. Yayınlanma Aşaması
Makale kabul edildikten sonra son düzenlemeler yapılır. Derginin mizanpaj kurallarına uygun hale getirilir ve yayın sırasına alınır.
13. Açık Erişim Yayıncılık
Son yıllarda açık erişim dergiler önem kazanmıştır. Açık erişim, makalenin daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlar ancak genellikle yazar ücreti (APC – Article Processing Charge) ödenmesini gerektirir.
14. Yayın Etki Faktörü ve Görünürlük
Makale yayımlandıktan sonra, aldığı atıf sayısı ve etki faktörü araştırmacının akademik kariyerinde belirleyici olur. Bu nedenle yüksek etki faktörlü dergilere yönelmek önemlidir.
15. Yayın Sonrası Paylaşım
Makale, yayımlandıktan sonra ResearchGate, Academia.edu, Google Scholar, ORCID gibi platformlarda paylaşılmalı, görünürlüğü artırılmalıdır.
16. Akademik Sosyal Ağların Rolü
ResearchGate gibi ağlar, makalelerin daha fazla okunmasına ve atıf almasına yardımcı olur. Ayrıca araştırmacılar arasında etkileşim sağlar.
17. Yayın Sürecinde Etik Kurallar
Akademik yayıncılıkta etik kurallara uymak şarttır. İntihal, veri manipülasyonu veya sahtecilik ciddi yaptırımlara neden olur.
18. Yayın Sürecinde Dijital Araçlar
Yayınlama sürecinde iThenticate, Grammarly, LaTeX, Overleaf, Mendeley gibi araçlardan faydalanmak süreci kolaylaştırır.
19. Öğrenciler İçin Yayınlama Süreci
Yüksek lisans ve doktora öğrencileri için yayınlama süreci ayrı bir önem taşır. Tezlerinden ürettikleri makaleler, hem mezuniyet hem de akademik kariyer için gereklidir.
20. Gelecekte Yayınlama Süreci Trendleri
Yapay zekâ destekli editörler, otomatik atıf kontrol sistemleri ve açık erişim politikaları, gelecekte yayın sürecinde daha fazla yer alacaktır.
Sonuç
Makine mühendisliği makale yazdırma sürecinde yayınlama aşaması, akademik yolculuğun en kritik adımıdır. Dergi seçimi, hakem değerlendirmesi, revizyon ve yayın sonrası paylaşımlar; bu sürecin olmazsa olmaz parçalarıdır.
Başarılı bir makale, yalnızca bilimsel bir katkı değil, aynı zamanda araştırmacının akademik kariyerine yön veren bir yapı taşıdır. Yayınlama sürecine hâkim olan araştırmacılar, hem bilim dünyasında görünürlük kazanır hem de kendi alanlarında liderlik rolü üstlenir.