Makine mühendisliği alanında akademik makale yazmak, teknik derinliği yüksek, disiplinli ve metodolojik bir süreçtir. Ancak bu sürecin en zorlu aşaması, makalenin bilimsel bir dergide yayımlanmasıdır. Bilimsel yayınlar, sadece bilgiyi paylaşma aracı değil; aynı zamanda akademik saygınlık, uzmanlık göstergesi ve mesleki ilerleme için temel referanslardır. Bu nedenle, “makale yazdırma” sürecinde yalnızca içeriğin üretilmesi değil, aynı zamanda bu içeriğin hakemli bir dergide yayımlanabilir hale gelmesi hedeflenmelidir.
Bu kapsamlı rehberde, makine mühendisliği makalesi hazırlama sürecinde dikkat edilmesi gereken yayın kriterleri, dergi seçimi, hakem süreci yönetimi, yayın reddi durumları, yazım dili ve etik ilkeler gibi birçok konuyu detaylı biçimde ele alacağız.
Bilimsel Yayın Nedir ve Neden Önemlidir?
Bilimsel yayın; özgün bir araştırmanın, deneysel sonuçların veya teknik bir analiz sürecinin bilimsel yöntemlerle hazırlanarak akademik topluluğa sunulmasıdır. Makine mühendisliği özelinde bu yayınlar genellikle aşağıdaki faydaları sağlar:
-
Araştırmanın uluslararası akademik çevrelerle paylaşılması
-
Akademik unvan ve kariyer gelişimi için puan kazanılması
-
Bilimsel literatüre katkı sağlanması
-
Fon başvurularında referans oluşturulması
-
Üniversite sıralamalarında bölüm bazlı yükselmeye katkı
Yayınlanmış bir makale, özellikle SCI, SCIE veya ESCI gibi endekslerde yer alıyorsa, akademik otorite bakımından ciddi değer taşır.
Bilimsel Dergi Seçimi Nasıl Yapılır?
Yazılan makalenin yayına alınması, dergi seçim sürecindeki stratejik kararlara bağlıdır. Özellikle makine mühendisliği alanında yayın yapan yüzlerce dergi bulunmaktadır. Dergi seçerken dikkat edilmesi gereken başlıca kriterler şunlardır:
1. Derginin Kapsamı ve Alan Uyumu
Yayın, doğrudan derginin konu başlıklarıyla örtüşmelidir. Örneğin, “termodinamik analiz” içeren bir makale, “Journal of Thermal Science” gibi bir alana yönelmelidir.
2. Endeks Durumu
SCI, SCIE, ESCI gibi indekslerde yer alıp almadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca ULAKBİM TR Dizin de Türkiye’deki akademik tanınırlık için önemlidir.
3. Makale Kabul Süresi
Bazı dergilerde değerlendirme süreci 6 aya kadar uzayabilir. Zaman kısıtı olan araştırmacılar, “hızlı yayın yapan” dergilere yönelmelidir.
4. Açık Erişim veya Ücretli Yayın
Bazı dergiler ücretsiz yayın yaparken, bazıları yazar katkı payı talep edebilir. Yayın bütçesi buna göre planlanmalıdır.
5. Red Oranı ve Etki Faktörü
Etki faktörü yüksek olan dergilerde kabul almak daha zor olabilir. Başlangıç için orta seviye dergiler hedeflenebilir.
Makine Mühendisliği Makalesi Hazırlarken Yayına Uygunluk Kriterleri
1. Yazım Formatı
Dergi yönergelerinde belirtilen format (font, başlık düzeni, atıf stili) eksiksiz uygulanmalıdır. APA, IEEE ve Chicago en çok tercih edilenlerdir.
2. Akademik Dil ve Teknik İfade
Makale dili sade, teknik ve analitik olmalı; gereksiz süslemelerden kaçınılmalıdır. Kısaltmalar ilk geçtiği yerde tanımlanmalıdır.
3. Orijinallik ve Benzerlik Oranı
Makalenin benzerlik oranı (Turnitin veya iThenticate ile ölçülür) %15’in altında olmalıdır. Alıntılar mutlaka kaynak gösterilerek yazılmalıdır.
4. Etik Kurallara Uyum
-
Etik kurul onayı alınmalı (gerekli deneylerde)
-
Yazar katkı beyanı yapılmalı
-
Çıkar çatışması varsa belirtilmeli
Yayın Başvurusu Süreci Adım Adım
-
Makalenin Hazırlanması
-
Dil düzeltmeleri
-
Şekil, tablo ve referans kontrolü
-
-
Dergi Yönergesine Uyumlu Formatlama
-
Online submission için PDF ve Word versiyonları hazırlanmalı
-
-
Makale Yüklemesi ve Başvuru Formu Doldurma
-
ORCID numarası girilmeli
-
Makale başlığı, yazar bilgileri, özet ve anahtar kelimeler girilir
-
-
Editöryal Ön Değerlendirme
-
Uygun bulunursa hakemlere yönlendirilir
-
-
Hakem Değerlendirmesi
-
Revizyon talep edilebilir (minor/major)
-
-
Yazar Tarafından Revizyonun Yapılması
-
Cevap mektubu ile birlikte yüklenir
-
-
Kabul ve Yayın Süreci
-
DOI numarası atanır
-
Bazı dergiler proof aşaması sonrası yayına alır
-
Makale Reddi Durumunda Ne Yapılmalı?
Red, akademik dünyanın doğal bir parçasıdır. Ancak red mektubunda belirtilen nedenler dikkatle incelenmeli, yapıcı eleştirilerle metin revize edilmelidir. Aynı makale farklı bir dergide kabul alabilir. Red sonrası şu adımlar atılabilir:
-
Yazım ve içerik tekrar gözden geçirilir.
-
Başka bir dergiye format uyarlaması yapılır.
-
Geri bildirimler doğrultusunda şekil, tablo ve sonuç bölümleri yeniden yapılandırılır.
Profesyonel Makale Yazdırma ve Yayına Hazırlık
Makine mühendisliği makaleleri çoğu zaman karmaşık veri analizleri, teknik çizimler ve matematiksel modellemeler içerdiğinden, profesyonel destek alınması tercih edilmektedir. Bu hizmetler genellikle aşağıdaki süreçleri kapsar:
-
Dergi formatına uygun yazım
-
Şekil ve grafik optimizasyonu
-
Akademik dil düzenlemesi
-
Revizyon süreci yönetimi
-
Yayın başvurusu teknik işlemleri
Bu tür hizmetlerin güvenilir, akademik etik kurallara bağlı ve deneyimli kişiler tarafından sağlanması gerekir.
Yayın Sonrası: Atıf, Görünürlük ve Akademik İtibar
Makale yayımlandıktan sonra da iş bitmez. Görünürlüğü artırmak için şu adımlar atılabilir:
-
Google Scholar, ResearchGate, ORCID gibi platformlarda paylaşmak
-
Konferanslarda sunmak
-
LinkedIn ve akademik sosyal ağlarda duyurmak
-
Yayının PDF halini açık erişimli sistemlerde paylaşmak (dergi izin veriyorsa)
Sonuç
Makine mühendisliği alanında bilimsel makale yazdırmak, yalnızca yazım sürecini değil, aynı zamanda titizlikle yönetilmesi gereken yayın sürecini de içerir. Bilimsel dergi seçimi, hakem süreci yönetimi, yazım dili, etik ilkeler ve yayın sonrası stratejiler, bu yolculuğun tamamlayıcı unsurlarıdır. Akademik başarıya giden yol, bu adımların disiplinli ve profesyonelce uygulanmasından geçer. Yayınlanan her makale, bir sonraki bilimsel katkı için daha sağlam bir temel oluşturur.