Makine mühendisliği, hızla gelişen teknolojiyle birlikte bilimsel üretimin en yoğun olduğu disiplinlerden biridir. Bu alan, malzeme bilimi, enerji sistemleri, robotik, otomotiv, havacılık, üretim teknolojileri ve yapay zekâ destekli tasarımlar gibi çok geniş bir yelpazeyi kapsar. Bu kadar çeşitli alt dallarda yapılan araştırmaların bilim dünyasında kabul görmesi ve gelecek çalışmalara ışık tutması için düzenli, anlaşılır ve evrensel standartlara uygun bir şekilde yayımlanması gerekir. İşte tam da bu noktada akademik yazım formatları devreye girer.
Makale yazdırma sürecinde içerik kadar biçim de önemlidir. Araştırmacının bilimsel katkısı ne kadar güçlü olursa olsun, yazım formatlarına uyulmadığında makale ya doğrudan reddedilir ya da hakemlerden ciddi eleştiriler alır. Özellikle makine mühendisliği gibi sayısal verilerin, denklemlerin, grafiklerin ve tabloların yoğun olduğu bir alanda, akademik formatlara uyum bilimsel iletişimin temel taşıdır.
Bu yazıda, makine mühendisliği makale yazdırma sürecinde kullanılan başlıca akademik yazım formatları, bunların özellikleri, hangi durumlarda tercih edilmeleri gerektiği, örnek uygulamalar ve araştırmacıların sık yaptığı hatalar ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.
Gelişme
1. Akademik Yazım Formatlarının Önemi
Akademik yazım formatları, yalnızca yazının düzenini sağlamak için değil, aynı zamanda bilimsel güvenilirlik ve şeffaflık için geliştirilmiştir. Kaynakların doğru gösterilmesi, tablo ve grafiklerin standartlaştırılması, bölümlerin sistematik bir şekilde sunulması bu kurallar sayesinde mümkün olur.
2. Makine Mühendisliği Makalelerinde Kullanılan Yaygın Formatlar
-
IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers): Mühendislik alanında en sık kullanılan formattır. Sayısal kaynak gösterme sistemiyle tanınır.
-
APA (American Psychological Association): Daha çok sosyal bilimlerde kullanılsa da, mühendislikte literatür taramaları ve raporlamalarda tercih edilir.
-
Chicago / Turabian: Tarihsel ve ayrıntılı kaynak gösterimlerine ihtiyaç duyulan çalışmalarda kullanılır.
-
Harvard Sistemi: Metin içi yazar-tarih atıf sistemiyle bilinir.
Makine mühendisliği makalelerinde genellikle IEEE ve APA formatları yaygın olarak kabul görmektedir.
3. IMRaD Formatı (Introduction, Methods, Results and Discussion)
Makine mühendisliği makalelerinin iskeleti genellikle IMRaD formatına dayanır.
-
Introduction (Giriş): Problem tanımı, literatür özeti, çalışmanın amacı.
-
Methods (Yöntemler): Deneysel düzenekler, simülasyon araçları, matematiksel modeller.
-
Results (Bulgular): Tablolar, grafikler, sayısal sonuçlar.
-
Discussion (Tartışma): Bulguların yorumlanması, literatürle karşılaştırılması.
-
Conclusion (Sonuç): Genel değerlendirme ve öneriler.
4. Başlık ve Özet Yazım Formatı
Başlık kısa, net ve anahtar kelimeler içermelidir.
Özet (abstract) ise genellikle 150-300 kelime arasında olmalı, araştırma sorusu, yöntem, bulgular ve sonuçlar hakkında öz bilgi vermelidir. Anahtar kelimeler, özetin sonunda listelenmelidir.
5. Tablo ve Grafik Formatları
Tablolar numaralandırılmalı, başlıklar tablo üstünde verilmelidir. Grafiklerin açıklamaları ise altına yazılır. Ölçü birimlerinde SI standartları kullanılmalıdır.
6. Denklem Formatları
Makine mühendisliği makalelerinde denklemler yoğun şekilde yer alır. Her denklem numaralandırılmalı ve metin içinde atıf yapılmalıdır. Denklemler genellikle italik yazılır, vektörler kalın harflerle belirtilir.
7. Kaynak Gösterme Biçimleri
-
IEEE Formatı: Kaynaklar metin içinde köşeli parantezle belirtilir [1], [2]. Kaynakça listesi makalenin sonunda numaralandırılır.
-
APA Formatı: Metin içinde yazar adı ve yıl belirtilir (Yılmaz, 2022). Kaynakça alfabetik sırayla düzenlenir.
8. Dipnot ve Eklerin Kullanımı
Makine mühendisliği makalelerinde genellikle dipnot yerine ekler (appendices) tercih edilir. Uzun denklemler, veri setleri veya deneysel düzenek şemaları ekler bölümünde sunulabilir.
9. Akademik Yazımda Biçimsel Kurallar
-
Sayfa düzeni: Genellikle çift sütunlu (IEEE dergilerinde).
-
Yazı tipi: Times New Roman 10-12 punto.
-
Satır aralığı: 1 veya 1.15.
-
Paragraf başı: Girinti kullanılmaz, blok yazım tercih edilir.
10. İngilizce Yazım Formatları
Uluslararası yayınlar için İngilizce yazımda dilbilgisi hatalarından kaçınılmalı, terimler doğru karşılıklarla kullanılmalı ve proofreading (dil denetimi) yapılmalıdır.
11. Açık Erişim Dergiler ve Yazım Formatı
Açık erişim dergiler, yazarların çalışmalarını daha geniş kitlelere ulaştırmasına olanak sağlar. Ancak bu dergilerde yazım formatları daha katı olabilir.
12. Yayıncıların Özel Şablonları
Elsevier, Springer, Taylor & Francis gibi yayıncılar, yazarların kullanması için özel makale şablonları sunar. Bu şablonlara uymak makalenin hızlı değerlendirilmesini sağlar.
13. Format Hataları ve Yayın Reddedilmesi
Birçok makale, yalnızca biçimsel kurallara uyulmadığı için “desk reject” (editör tarafından değerlendirmeye alınmadan reddedilme) yaşar.
14. Yazım Formatı ve Okunabilirlik İlişkisi
Doğru format, yalnızca editörler için değil, okuyucular için de kolaylık sağlar. Bölümlerin net ayrılması, verilerin görselleştirilmesi ve kaynakların düzenli verilmesi okunabilirliği artırır.
15. Dijital Araçlar
EndNote, Mendeley, Zotero gibi yazılımlar, kaynak gösterme biçimlerini otomatik olarak düzenlemeye yardımcı olur.
16. Örnek Olay: IEEE Formatında Bir CFD Çalışması
Bir CFD makalesinde kullanılan kaynakların APA yerine IEEE formatında verilmesi, derginin kurallarına uygunluğu artırmış ve makalenin hızlı kabul edilmesini sağlamıştır.
17. Akademik Yazım Formatlarının Öğrenciler İçin Önemi
Lisansüstü tezlerde, yanlış format kullanımı sık karşılaşılan bir sorundur. Öğrenciler, danışmanlarının önerdiği formatlara sıkı sıkıya bağlı kalmalıdır.
18. Uluslararası Standartlar
ISO ve ASME gibi mühendislik standartları da bazı teknik makalelerde referans olarak kullanılır. Bu standartların doğru şekilde atıf yapılması gerekir.
19. Hakemlerin Format Beklentisi
Hakemler, makalenin içerik kalitesi kadar yazım formatına da dikkat eder. Format hataları, hakemlerin çalışmayı ciddiyetsiz bulmasına yol açar.
20. Formatın Yayın Başarısına Etkisi
Araştırmalar göstermektedir ki, format kurallarına uygun yazılmış makaleler, hakem sürecinden daha hızlı geçmekte ve kabul edilme oranı artmaktadır.
Sonuç
Makine mühendisliği makale yazdırma sürecinde akademik yazım formatlarına uyum, bilimsel katkının görünürlüğünü ve güvenilirliğini artıran en kritik unsurlardan biridir. Başlık, özet, tablo, denklem, kaynakça ve genel düzen, yalnızca biçimsel ayrıntılar değil, akademik iletişimin omurgasıdır.
Format kurallarına uymayan makaleler, en değerli bulgulara sahip olsalar bile reddedilebilir. Bu nedenle araştırmacılar, yazım sürecini yalnızca içerik odaklı değil, aynı zamanda biçim odaklı da yürütmelidir.
Sonuç olarak, akademik yazım formatları bilimsel disiplinin dili gibidir. Bu dile hâkim olan araştırmacılar, yalnızca yayın sürecinde değil, bilimsel toplulukta da daha saygın bir yer edinir.